تسمه نقاله لاستیکی چیست؟

یک تسمه نقاله در واقع وسیله یا جزء حمل کننده یک سیستم انتقال مواد می‌باشد (که اغلب این سیستم به صورت خلاصه تسمه یا نوار نقاله نامیده می‌شود) سیستم انتقال مواد تسمه ای که کانوایر تسمه ای هم گفته می‌شود یکی از انواع متعدد سیستم‌های نقاله ای می‌باشد.

تسمه نقاله لاستیکی یکی از ابزارهای کلیدی در صنایع مختلف برای حمل و نقل مواد است. این تسمه‌ها به دلیل انعطاف‌پذیری، مقاومت بالا و قابلیت استفاده در شرایط محیطی متنوع، گزینه‌ای ایده‌آل برای جابجایی مواد در خطوط تولید و فرآیندهای صنعتی هستند. ساختار تسمه نقاله لاستیکی معمولاً شامل چندین لایه لاستیک مقاوم با ترکیباتی از پارچه‌های الیاف مصنوعی است که باعث افزایش استحکام و دوام آن می‌شود.

یک سیستم انتقال نقاله ای از دو یا چند قرقره تشکیل شده‌است که به همراه یک حلقه بی پایان از تسمه یا نواری که مواد را حمل می‌کند، می باشد و به دور آن‌ها می‌چرخد. تسمه لاستیکی یکی از بهترین تسمه ها جهت جابجایی انواع مواد و ذرات با وزن و دما متنوع بوده و در اکثر صنایع شن و ماشه ، معادن ، مس و روی ، فولاد و ذوب آهن و … می باشد.

تسمه بر روی فریم متناسب با نیاز با عرض مورد نظر قرار می گیرد. غلطک زنی یکی مهمترین تجهیزات ساخت و تولید تسمه نوار نقاله می باشد. همچنین انواع پرس چرخشی و تخت جهت پخت استفاده می شود.لاستیک سازان زاگرس کبیر تولید کننده انواع تسمه نقاله در ضخامت ها با کاربردهای مختلف می باشد.

کاربرد های تسمه نقاله :

تسمه نقاله در معادن

از آنجا که ایمنی از اهمیتی اساسی برخوردار است، در معادن زیرزمینی می‌بایست از تسمه نقاله‌هایی استفاده نمود که مقاومت  بالایی در برابر آتش دارند؛ و به‌طور کل در معادن باید تسمه نقاله‌هایی با پوشش‌های مقاوم در برابر عواملی چون ساییدگی، بریدگی (پارگی) استفاده نمود که انتقال مواد تا محل مخلوط سازی، فرآوری و انبارداری را در شرایط عملیاتی در بر می‌گیرد.

تسمه نقاله در صنعت فولاد

در صنعت فولاد نیز از تسمه نقاله‌هایی در طیف‌های مختلف استفاده می‌شود که با پوشش‌های مقاوم در برابر سایش و حرارت قابلیت استفاده در تمامی فرآیندهای تولید و ساخت در کارخانجات فولاد را دارند. عمده مواد جابه‌جا شونده از طریق نوار نقاله در کارخانه فولاد، سنگ‌های معدن، کوک‌ها، کلوخه و انواع پالت می‌باشد.

تسمه نقاله در صنایع غذایی

در صنایع غذایی مانند کارخانجات تولید قند و شکر، مشکلاتی ناشی از جا به جایی مواد خام با سایندگی بالا و محصولات چرب و روغنی وجود دارد. همچنین عوامل ایمنی مهمی مانند آتش‌سوزی و خطر احتراق، حمل و نقل در زوایای شیب دار نیز باید لحاظ شوند. لذا می‌بایست از تسمه نقاله‌های مقاوم در برابر سایش و روغن استفاده نمود. همچنین نوار نقاله‌هایی با قابلیت رسانایی بالا برای جلوگیری از جرقه و احتراق، و تسمه نقاله آجدار برای جا به جایی در زوایای شیب دار.

ویژگی‌های برجسته تسمه نقاله لاستیکی

1. مقاومت در برابر سایش و پارگی: تسمه نقاله لاستیکی به دلیل ترکیب خاص مواد اولیه، مقاومت بسیار بالایی در برابر سایش، خراش و پارگی دارد که این ویژگی، آن را برای حمل مواد سخت و سنگین در صنایع مختلف مناسب می‌سازد.
2. تحمل دمای بالا: برخی از انواع تسمه‌های نقاله لاستیکی برای استفاده در دماهای بالا تا 200 درجه سانتی‌گراد طراحی شده‌اند، که آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای کاربردهای صنعتی در محیط‌های گرم تبدیل می‌کند.
3. مقاومت در برابر مواد شیمیایی و روغن‌ها: این تسمه‌ها به دلیل مقاومت شیمیایی بالایی که دارند، در صنایع پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و دیگر صنایعی که با مواد شیمیایی و روغنی سروکار دارند، کاربرد فراوانی دارند.
4. انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت انطباق: انعطاف‌پذیری بالای تسمه نقاله لاستیکی به آن اجازه می‌دهد در سیستم‌های نقاله با زوایا و مسیرهای پیچیده به راحتی به کار گرفته شود.
5. مقاومت در برابر شرایط محیطی سخت: این تسمه‌ها می‌توانند در شرایط محیطی مختلف مانند رطوبت بالا، سرمای شدید و گرمای زیاد بدون کاهش کارایی به کار گرفته شوند.

مشخصات فنی :

ضخامت تسمه نقاله لاستیکی:

تسمه نقاله های لاستیکی همانند تمامی انواع تسمه های نقاله دارای ضخامت های مختلفی است که با بالا رفتن ضخامت تعداد لایه های نخ و لاستیک این تسمه ها بیشتر شده و طبیعتاً آنها را در برابر سایش و کشش مقاوم تر می کند.

مقاومت نوار نقاله لاستیکی در برابر حرارت:

سطح لاستیکی نوار نقاله های لاستیکی این تسمه ها را در برابر حرارت غیر مستقیم (دمای محیط، اجسام داغ و ...) نیز مقاوم کرده است. تحمل حرارتی این تسمه ها بستگی به شرایط مختلف محیطی و همچنین گرید(Grade) مواد اولیه لاستیک استفاده شده در این تسمه ها دارد ولی به طور متوسط این نوار نقاله ها تا 120 درجه سانتی گراد تحمل حرارت غیر مستقیم را دارند.

ایا استفاده از تسمه نقاله لاستیکی از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است ؟

بله به طور کلی تسمه نقاله لاستیکی به دلایل زیر یکی انتخابی بسیار مطمئن برای صنایع مختلف است :

• کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری: دوام و مقاومت بالای تسمه نقاله لاستیکی موجب کاهش هزینه‌های ناشی از تعمیرات مکرر و تعویض زودهنگام می‌شود.
• افزایش بهره‌وری: با استفاده از تسمه‌های لاستیکی با کیفیت بالا، سرعت انتقال مواد افزایش یافته و به دنبال آن، بهره‌وری خطوط تولید نیز بهبود می‌یابد.
• کاهش زمان توقف تولید: به دلیل مقاومت بالای تسمه‌های لاستیکی در برابر سایش و پارگی، زمان‌های توقف غیرمترقبه به حداقل می‌رسد که این امر به کاهش هزینه‌های تولید کمک می‌کند.
• قابلیت استفاده مجدد: برخی از انواع تسمه‌های لاستیکی پس از دوره طولانی استفاده همچنان قابلیت استفاده مجدد در دیگر بخش‌های خط تولید را دارند، که این امر به صرفه‌جویی در هزینه‌ها منجر می‌شود.

فرمولاسیون تسمه نقاله:

فرمول تسمه نقاله بسته به نوع و کاربرد آن می‌تواند متفاوت باشد. اما در حالت کلی، تسمه نقاله‌ها از چند لایه اصلی تشکیل می‌شوند که هر کدام از این لایه‌ها دارای فرمولاسیون خاص خود هستند. به طور معمول، یک تسمه نقاله از اجزای زیر تشکیل می‌شود:

1. لایه های لاستیکی(Rubber Layers):

   - لایه رویه (Top Cover): این لایه به طور مستقیم با مواد حمل شونده در تماس است و معمولاً از لاستیک مقاوم به سایش تشکیل شده است. فرمولاسیون آن شامل:
   - پلیمر پایه (Base Polymer): مانند SBR (استایرن بوتادین رابر)، NR (لاستیک طبیعی)، NBR (نیتریل بوتادین رابر)، و یا EPDM (اتیلن پروپیلن داین مونومر).
   - پرکننده‌ها (Fillers): مانند کربن سیاه (Carbon Black)، سیلیکا (Silica).
   - روغن‌ها و نرم‌کننده‌ها (Oils and Plasticizers): برای بهبود انعطاف‌پذیری.
   - افزودنی‌های شیمیایی (Chemical Additives): مانند آنتی‌اکسیدان‌ها و آنتی‌اوزونانت‌ها.

   - لایه زیرین (Bottom Cover): این لایه به طور معمول از جنس لاستیک مشابه یا کمی نرم‌تر از لایه رویه است و با ساختار مکانیکی تسمه در تماس است.

2. لایه تقویت کننده (Reinforcement Layer):

   - پارچه (Fabric): این لایه می‌تواند از پلی‌استر، نایلون یا سایر مواد تقویت کننده باشد. نوع پارچه به مقاومت و کاربرد تسمه نقاله بستگی دارد.
   - سیم‌های فولادی (Steel Cords): در تسمه‌های نقاله با کشش و مقاومت بالا از سیم‌های فولادی استفاده می‌شود.

3. چسب‌ها (Adhesives):

   - چسب‌های مخصوص (Special Adhesives): برای اتصال لایه‌ها به یکدیگر از چسب‌های مخصوص لاستیکی استفاده می‌شود که باید مقاومت کافی در برابر نیروها و شرایط محیطی داشته باشد.

نمونه‌ای از فرمولاسیون ساده یک لایه لاستیکی:
- پلیمر پایه: 100 قسمت SBR (استایرن بوتادین رابر)
- کربن سیاه: 50 قسمت
- روغن نرم‌کننده: 10-15 قسمت
- سولفور (برای ولکانیزاسیون): 2-3 قسمت
- اکسلراتور: 1-2 قسمت
- آنتی‌اکسیدان: 1-2 قسمت

فرمولاسیون دقیق بستگی به شرایط عملیاتی، نوع مواد حمل شونده، دما، رطوبت، و سایر عوامل محیطی دارد. انتخاب مواد مناسب و ترکیب آنها به منظور دستیابی به خواص مورد نیاز، نیاز به تجربه و دانش فنی دقیق دارد.